PvdA’ers zijn ook maar mensen. Dat is echt zo. Er zitten heel aardige, sociaal voelende tussen, met progressieve denkbeelden. Dat geldt voor de meeste PvdA’ers die ik ken. Onvermijdelijk zitten er ook minder aardige tussen, zoals de ex-partijvoorzitter die mij in een Amsterdams café meende te moeten afblaffen. Ik wilde hem slechts bedanken voor het feit dat hij mij ooit, ergens in de jaren ‘90 in een ander Amsterdams café had overgehaald om lid te worden van ‘zijn’ PvdA. Daar wilde ik hem blijmoedig op aanspreken. Kwam niet goed uit. Zal wel aan mij hebben gelegen. Niet bekend genoeg om een blik waardig te gunnen, of wellicht te verdacht opgewekt of zoiets.

Maar ook wél sympathieke PvdA’ers kunnen soms vreemd uit de hoek komen. Zoals de door mij altijd zeer gewaardeerde oud-stadsdeelvoorzitter die, op mijn uitnodiging als toenmalig commissievoorzitter BWSO (Bouwen, Wonen en Stedelijke Ontwikkeling), tijdens een werkbezoek in een sociale huurwoning op de Amstel – oud, krakkemikkig – de overspannen, angstige huurder die daar met fysiek geweld dreigde te worden weggepest, enthousiast toeriep: “Nou, u woont hier ook wel voor een dubbeltje op de eerste rang!” Ze kan gerust zijn, de laatste sociale huurders zijn allang uit die oude, inmiddels fraai gerenoveerde grachtenpanden vertrokken… goedschiks dan wel kwaadschiks. 

Toch is ze een echte sociaaldemocraat. Mijn waardering voor haar is onverminderd. Ik ken ook nog wel een paar PvdA-coryfeeën waarvan ik mij oprecht afvraag wat die in hemelsnaam ooit in een progressieve, linkse sociaaldemocratische partij zagen – en andersom – afgezien van een kennelijk goed ingeschat besef van waar hun kansen op maatschappelijk succes lagen. Ik zie een Dick Benschop voor me, een Jetta Klijnsma, de schnabbelende ex-directeur van een woonstichting wiens naam ik niet zal noemen. En dat zijn nog maar drie willekeurige voorbeelden, die vast ook mooie dingen voor de mensheid hebben bereikt (opzoeken, red). Ik wil niemand te kort doen.

En toch… de partij als ticket naar een glansrijke carrière met dito gesubsidieerde beloning. Komt in de beste kringen voor – lees in alle partijen, hoe rechtser hoe vaker. Maar feit is wel dat de ideologische veren destijds niet alleen door Wim Kok zijn afgeschud, ook door menig beroepspoliticus en bestuurder voor én na hem… voorzover ideologische veren dit soort carrière-PvdA’ers ooit al hebben aangekleefd. Het echoot nog steeds na in de partij, al zijn er natuurlijk ook meer dan genoeg oprechte sociaaldemocraten, die dagelijks hun schouders onder de goede zaak zetten… en as we speak  bevreesd en zonder veel enthousiasme de paringsdans tussen Attje Kuiken en Jesse Klaver aanschouwen. Persoonlijk ben ik nog steeds overtuigd van het bestaansrecht én de bestaansnoodzaak van een links-progressieve sociaaldemocratische partij die een oppositie kan leiden en even zo makkelijk een regering of stadsbestuur.

Habtamu de Hoop

De echte aanleiding voor dit stukje is niets meer dan een ogenschijnlijk onbenullig Twitter-scheldpartijtje door het jeugdige Kamerlid Habtamu de Hoop. Mooie naam trouwens voor een PvdA-volksvertegenwoordiger in deze voor onze partij – en eigenlijk voor iedereen – barre tijden. Misschien vind ik Habtamu de Hoop ook wel een extra mooie naam omdat hij prijsgeeft dat hij net als ik geadopteerd is. Beiden ook nog eens door een Friese moeder. Ik mis alleen zijn exotische teint, wat mij dan weer voor veel racistische droevenis heeft behoed. Zijn voornaam verraadt dat zijn wieg in Ethiopië stond, in Addis Abeba ter vondeling gelegd. Ik moet het met een oer-Hollandse voornaam doen, hoewel mijn wieg in Frankrijk stond. Ook afgestaan. Daar zouden we best eens een boom over op kunnen zetten… alhoewel, ik vrees dat Habtamu daar in het geheel niet in geïnteresseerd is. Hij ziet mij vast als boomer en met boomers heeft hij helemaal niks. 

Daarmee kom ik op het Twitter-akkefietje. Dat ging niet over mij maar over een ‘echte’ coryfee, een dame op leeftijd, een schrijfster van naam en faam. Het ging over Nelleke Noordervliet in haar rol van Trouw-columniste. Ze had iets geschreven over een generatie die misschien wel aan veerkracht heeft ingeboet. De kern van haar kritische noot zit in deze alinea: ‘Zonder het leed van wie dan ook te willen bagatelliseren, doe ik sommige krantenberichten over hoe erg iets is weleens af met een ‘life is hard and then you die’-reactie. Niet zeuren. Niet aanstellen. Doorbijten. Ik had het bij de berichten over de toenemende treurigheid van jongeren. Zoveel meer hulpvragen, zoveel meer depressiviteit, burn-outs, stressgerelateerde klachten! Die arme jeugd toch!’ 

Toegegeven, het klinkt wat VVD-erig… zo van, wat zeur je nou! Maak er wat van, gewoon een kwestie van willen. En zo eindigde de 77-jarige Noordervliet – ja, ze had Habtamu’s oma kunnen zijn –  dan ook… althans voor wie de wat cynische ondertoon niet wenst te lezen: ‘Doe je ogen open, en laat de wereld, de hele rottige fascinerende wereld binnen. Huil, vloek, val en sta op. Eis geen veiligheid of bescherming. Leer ervan. Ga door. Kop op. Life is hard. Then you die. Vrolijk kerstfeest.’ 

Dat is andere koek dan het zoetsappige kerstgelispel van onze regerende Oranje-loot. Maar Habtamu schoot dit alles radicaal in de verkeerde keel. De prille volksvertegenwoordiger twitterde diep beledigd: ‘Geen kans op een woning, een klimaatcatastrofe in de maak, twee jaar coronacrisis en voor het eerst in 75 jaar een oorlog op ons continent. ‘Gewoon te weinig veerkracht’ zegt deze boomer. Wat 40 jaar stijgende welvaart met je inlevingsvermogen doet…’

Zou die arme jongen door hebben hoezeer hij met zijn klaagzang de wijze oma Noordervliet naar de mond praat? Ik vrees van niet. Zou hij überhaupt weten wie Nelleke Noordervliet is? Bijvoorbeeld dat zij afgelopen jaar (2022) de Gouden Ganzenveer mocht ontvangen, als erkenning van haar enorme verdiensten voor de Nederlandse taal. Of dat ze enige tijd voor onze PvdA in een gemeenteraad zat? Nee, logisch ook want Noordervliet twittert niet… dat rijmt, maar daar gaat het niet om. Waar het wel om gaat is mijn oprechte vrees dat Habtamu de Hoop echt geen idee had wie hij als hoogedelgestreng kersvers Kamerlid hier voor ‘boomer’ uitschold. De constatering dat een brede algemene ontwikkeling allang niet meer een vereiste lijkt om het ver te schoppen in de politiek wordt hier wrang geïllustreerd. Zeker progressieve partijen hanteren nogal eens heel andere criteria. Je kunt je afvragen of dat verstandig is, zeker op momenten waarop de partij sneller bergafwaarts roetsjt dan een beginnende skiër… recht op het ravijn af.

Is het niet gewoon jeugdige bravoure, een beetje provoceren? Welke linkse rakker heeft zich daar niet aan bezondigd? Dat kan, maar los van de onbeschoftheid van de tweet getuigt hij van een beperkt historisch besef. Dat is misschien nog wel kwalijker dan een misplaatste en ook nog behoorlijk afgezaagde puber-belediging. ‘Voor het eerst in 75 jaar een oorlog op ons continent.’ Serieus? En heeft zijn generatie patent op woningnood en klimaatangst? Oké, het joch is pas 24. Een broekie, met vooralsnog alleen havo op zak en een gesjeesde studie journalistiek aan Windesheim. Habtamu is niet de enige student van de hogeschool die ik in mijn journalistieke loopbaan heb moeten betrappen op weinig algemene ontwikkeling, laat staan historisch besef. 

En toch weiger ik Habtuma de Hoop te laten vallen. De jongeman is goedgebekt – won ooit een debatwedstrijd – en is zonder meer charismatisch. Met al wat jaren gemeentepolitiek voor de PvdA achter de kiezen is hij eigenlijk ook geen broekie meer. Sharon Dijksma was 23 toen ze als Kamerlid aantrad. Misschien heeft onze noodlijdende partij in Habtuma wel de nieuwe Sharon of de nieuwe Wouter Bos gevonden, met hopelijk wat linksere ideeën en besef van ideologie. Zijn tweet, hoe onaardig en ondoordacht ook, belooft in elk geval passie voor volkshuisvesting, het klimaat en vrede in Europa. Alleen nog even excuses maken aan Nelleke Noordervliet. Want ‘boomer’ heeft inmiddels zo’n negatieve bijklank dat je zelfs rechtse VVD’ers met een flinke kapitaalrekening en/of vet pensioen niet zo wilt noemen, tenzij met een opzettelijk plagerige ondertoon.

Speciaal voor partijgenoot Habtamu de Hoop ter afsluiting een stukje uit Nelleke Noordervliet’s roman De Val van Thomas G. (2020): ‘Het ligt in de rede dat generaties elkaar afwisselen. Zoals wij onze strijdpunten en preferenties kozen, zo kiest de volgende generatie die van hen. In menig opzicht gaan ze trouwens over dezelfde onderwerpen: feminisme, seksuele geaardheid, racisme, discriminatie, milieu, armoede. Daarvoor hebben wij de basis gelegd in de jaren zestig en zeventig, maar zij formuleren de idealen agressief en in separate groepen, zonder humor, zonder zelfspot. Ironie mag niet meer. De wereld is vol vijanden. Voor ons was de wereld vol potentiële vrienden. Noem dat naïef, noem dat strategisch, het was in ieder geval positief. Nu komt me niets anders tegemoet dan haat, rancune, uitsluiting, woede. Zoals wij onze fouten maakten, zo maken zij de hunne. Elk prachtig idee heeft op zolder het portret van Dorian Gray hangen: zijn weerzinwekkende tegendeel.’

(ook te lezen op Joop.nl)