Raad Hilversum veroordeelt genocide Gaza

HILVERSUM – Een krappe meerderheid van de Hilversumse gemeenteraad nam woensdag 11 juni een motie aan waarin indieners Joop Lahaise en D66-raadslid Vivienne Wesselink opriepen om te erkennen dat er in Gaza sprake is van genocidaal oorlogsgeweld en het door Israël bewust niet respecteren van de veiligheid van journalisten en hulpverleners.

We wensten dat mediagemeente Hilversum zich daartegen zou uitspreken, bij monde van het college en wanneer de gelegenheid daarom vraagt, inclusief het hanteren van door de VN gehanteerde terminologie. De motie stelt duidelijk dat veroordeling van dit oorlogsgeweld géén goedkeuring inhoudt van de terreur en massamoord door Hamas, noch enige rechtvaardiging biedt voor antisemitisme. En we droegen het college op met vertegenwoordigers van betrokken gemeenschappen in gesprek te gaan over de vraag ‘hoe behouden/creëren we in Hilversum een open debatcultuur zonder dat bevolkingsgroepen tegenover elkaar komen te staan?’

Angstvallige bestuurscultuur

Dat de motie op verzet kon rekenen werd snel duidelijk. Vooral CDA, VVD, ChristenUnie en Hart voor Hilversum hadden grote moeite met de motie. Op de achtergrond speelde allicht de kwestie Heller mee, waar de originele motie, zoals ik die dagen tevoren aan alle fractievoorzitters had toegestuurd, aan refereerde. GroenLinks-wethouder Bart Heller stapte afgelopen voorjaar op na een – ook door hem als zodanig erkende – onhandige e-mail waarin hij zijn verontwaardiging uitsprak over de vele burgerslachtoffers in Gaza, waaronder honderden onschuldige kinderen. Het College van Burgemeester en Wethouders (B&W) bleek niet alleen geërgerd over Hellers soloactie, maar was ook duidelijk verdeeld over de inhoud. Om geen zout in wonden te wrijven gingen ondergetekende en Vivienne Wesselink akkoord met het dringende verzoek van GroenLinks om de verwijzing naar Hellers standpunt inzake Gaza te schrappen.

Dat bleek toch niet genoeg. Tijdens de raadsvergadering kwam fractievoorzitter Marleen Remmer met nog een verzoek. De motie vroeg het college om een standpunt. Remmers wilde daarvan maken: ‘de raad spreekt uit dat…’ Na een korte schorsing gingen D66 en ondergetekende ook met die wijziging akkoord. Het college heeft per slot van rekening te volgen wat de gemeenteraad besluit. Althans in principe. Niet voor niets verlangde de PvdA-fractie (waar ik toen nog deel van uitmaakte) bij haar toetreding tot de coalitie medio 2024 dat moties in het vervolg dienden te worden uitgevoerd. Klinkt vanzelfsprekend, maar binnen de bestuurscultuur van Hilversum is het dat allerminst. Nog altijd niet, de wethouderspost voor PvdA’er Jacqueline Kalk ten spijt.

In haar toelichting op de motie stipte Vivienne Wesselink aan dat het college al ‘actief had aangegeven’ hier geen uitspraak over te willen doen. “Maar actief geen uitspraak willen doen is ook een uitspraak doen. Daarmee zeg je al heel veel”, aldus Wesselink. Ze riep de raad daarom op om nu wel een uitspraak te doen en de motie te steunen.

Polariserend

De afzwakking en genuanceerdheid van de motie ten spijt vonden VVD, CDA, ChristenUnie en Hart voor Hilversum (op HvH-raadslid Malika Boukhriss na) het nodig demonstratief de raadzaal te verlaten. Zo hoefden ze niet tegen te stemmen, aldus de verklaring van hun woordvoerders. Natuurlijk staat niemand te juichen bij Israëls genocidale optreden in Gaza – zo mogen we hopelijk aannemen – maar zich ertegen uitspreken… dat is nogal wat. Bovendien is bekend dat zeker in gereformeerde kring de loyaliteit aan Israël vrijwel onvoorwaardelijk is. ChristenUnie liet dat onlangs nog blijken tijdens zijn laatste congres. 

Het ‘stille’ protest tegen de FL/D66-motie overtuigde niet, ondanks nogal curieuze beschuldigingen van ‘polarisatie’ en het indienen van een ‘Haagse motie’. Die sneer kwam van VVD-fractievoorzitter Hidde Fennema, die ook meende: “Wij vinden het onverstandig en maatschappelijk schadelijk om als lokale gemeenteraad partij te kiezen.” In het wereldbeeld van de VVD is een protest tegen internationaal erkende oorlogsmisdaden ‘partij kiezen’. En dat is ‘nodeloos polariserend’ aldus Fennema. Volgens de VVD zet de motie bevolkingsgroepen tegen elkaar op.

CDA-fractievoorzitter Olaf Streutker hield een vergelijkbaar betoog. Fennema noch Streutker gingen in op wat Gaza bij gemeenschappen in Hilversum teweegbrengt. Ook DH-voorzitter Rob Docter meende dat de gemeenteraad zich niet zou moeten uitspreken, maar gaf aan dat de motie voor zijn Democraten Hilversum ‘een vrije kwestie’ zou zijn. DH-gemeenteraadsleden konden hun eigen afweging maken en deden dat ook. Op Docter na steunde de hele DH-fractie de motie. 

HvH-raadslid (voormalig fractievoorzitter) Regie Redmeijer kwam direct op de zaak Heller: “De laatste keer dat in dit huis de kwestie Gaza-Israël speelde, dat zijn we nu nog aan het opruimen.” En dus was Hart voor Hilversum nogal verbaasd dat deze motie werd ingebracht, aldus Redmeijer. Ze maakte het ook nog persoonlijk, door mij als indiener van de motie te verwijten dat ik haar als raadslid een standpunt probeerde te ontfutselen over een internationale kwestie. Het complete verhaal is hier te beluisteren.

Het boycotten van de stemming door bijna de helft van de aanwezig raad, een stilzwijgende B&W en de nodige dubieuze verwijten aan de indieners ten spijt werd de motie met 20 stemmen aangenomen. Van de in totaal 37 raadsleden waren er 15 weg gelopen en twee met afbericht afwezig. Vóór stemden de fracties van SP, GroenLinks, PvdA, DH (op Rob Docter na), Malika Boukhriss van HvH en (uiteraard) D66 en Fractie Lahaise als indieners. Daarmee spreekt de gemeenteraad van Hilversum zich onomwonden uit tegen het genocidale oorlogsgeweld in Gaza.

Demonstratie

Zelf kon ik er helaas niet bij zijn: zondag 15 juni vond in Hilversum de demonstratie #GezinnenVoorGaza plaats. Medeorganisator Stijn Niessen overhandigde burgemeester Gerhard van den Top een brief waarin Gezinnen voor Gaza de gemeenteraad oproept zich uit te spreken. Daaruit: ‘Gemeenteraad, het is al laat, maar er is nog een kans om wat van het verloren vertrouwen van uw inwoners in u terug te verdienen: beken kleur en laat uw hoofd en hart spreken. Spreek u officieel uit tegen de genocidale acties van Israël en sta aan de juiste kant van de geschiedenis. Dat zou alle slachtoffers van alle volkerenmoorden, inclusief tijdens de tweede wereldoorlog en Srebrenica echt eren, meer dan die twee minuten stil zijn. Slechte dingen gebeuren wanneer goede mensen wegkijken.’ (uit de brief zoals deze eerder aan de raad is verzonden)

De burgemeester zegde toe, zo meldt Hilversums Nieuws, de brief met de wethouders te zullen bespreken. ‘Er zijn ook mensen die vinden dat wij als gemeente er niets van moeten vinden. Dat zag je afgelopen week in de gemeenteraad’, aldus Van den Top in Hilversums Nieuws. Dankzij de aanpassing in de uiteindelijke motie, op aandringen van GroenLinks, lijkt het college niet direct gehouden aan het innemen van een standpunt… al is dat ook een kwestie van interpretatie en het serieus nemen van de afspraken binnen de coalitie.